Środowiskowy Program Profilaktyki
z Konferencji pn. „Środowiskowy program profilaktyki zachowań problemowych dzieci i młodzieży z miasta Wałbrzycha”1 kwietnia 2005 r. w ramach II Lokalnego Forum Profilaktyki, odbyła się konferencja pn. „Środowiskowy program profilaktyki zachowań problemowych dzieci i młodzieży z miasta Wałbrzycha”.
W spotkaniu, którego celem było zapoznanie uczestników z założeniami środowiskowego programu profilaktyki zachowań problemowych dzieci i młodzieży opracowanego przez prof. Zbigniewa B. Gasia udział wzięli przedstawiciele lokalnych władz, organizacji pozarządowych oraz nauczyciele wałbrzyskich szkół podstawowych i gimnazjalnych. Spotkanie miało charakter informacyjny i stanowiło wprowadzenie do cyklu konferencji w ramach wdrażania ŚPP przewidzianych na rok 2005 i adresowanych do wałbrzyskich środowisk w różny sposób zaangażowanych w działania wychowawcze i profilaktyczne.
Omówiono istotę profilaktyki środowiskowej, środowiska, które zostaną objęte działaniami profilaktycznymi oraz podstawowe strategie działań. Ukazano korzyści wynikające z realizacji programu oraz zachęcono do aktywnego włączania się w proces jego wdrażania.
Uczestnicy konferencji, w części warsztatowej, pracowali w grupach nad konkretnymi propozycjami do konstrukcji programów profilaktycznych. Podziału na grupy dokonano w oparciu o przedstawioną w programie matrycę działań profilaktycznych na środowisko dzieci i młodzieży, rodziców oraz nauczycieli i wychowawców
Konferencję zakończyła prezentacja wyników pracy w grupach. Na ich podstawie wysunięto wniosek, że istnieje potrzeba wprowadzenia ŚPP dla miasta Wałbrzycha.
W miesiącu czerwcu zostanie wydany numer pierwszy kwartalnika - Wałbrzyski Biuletyn Wychowawczo-Profilaktyczny, w którym będzie publikowany materiał z poszczególnych konferencji, numer drugi ukaże się w grudniu br.
Bezpośrednio po zakończeniu II Lokalnego Forum Profilaktyki odbyła się pierwsza z cyklu konferencji w ramach wdrażania ŚPP adresowana do środowiska nauczycieli klas I-III i IV-VI szkół podstawowych.
Środowiskowy program profilaktyki to projekt systemowych rozwiązań w środowisku lokalnym, obejmujący szereg programów profilaktycznych, ukierunkowany na wspomaganie dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka oraz inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących.
Profilaktyka środowiskowa opiera się na założeniu, że zachowania problemowe dzieci i młodzieży są własnością całego systemu, w którym one żyją, w związku z tym, aby zmniejszyć stopień zagrożenia zachowaniami dysfunkcjonalnymi oraz ograniczyć rozmiary niepokojących zjawisk społecznych na terenie Wałbrzycha należy oddziaływać na całą lokalną społeczność, którą prof. Z. Gaś dzieli na sześć środowisk:
- Dzieci i młodzieży,
- Rodziców,
- Nauczycieli i wychowawców,
- Szkolnych specjalistów - psychologów i pedagogów,
- Lokalnych specjalistów,
- Lokalnych władz.
Środowiskowy program profilaktyki obejmuje szereg programów profilaktycznych oraz strategii działań:
- Działania informacyjne - ukierunkowane na dostarczenie wiedzy,
- Działania edukacyjne - ukierunkowane na uczenie i doskonalenie umiejętności,
- Działania alternatywne - ukierunkowane na tworzenie warunków do konstruktywnego zaspokajania potrzeb rozwojowych i twórczego spędzania czasu wolnego oraz na odreagowanie stresów,
- Wczesna interwencja - ukierunkowane na umożliwienie otrzymywania pomocy profesjonalnej i paraprofesjonalnej, aby pokonać doświadczane trudności,
- Zmiany środowiskowe - ukierunkowane na eliminowanie ze środowiska czynników ryzyka i wprowadzanie czynników chroniących,
- Zmiany przepisów społecznych - ukierunkowane na tworzenie, korektę i wdrażanie przepisów.
Grupa warsztatowa skoncentrowana na środowisku dzieci i młodzieży zajmowała się poszukiwaniem i tworzeniem własnych pomysłów. Efektem pracy warsztatowej było dzielenie się własnymi pomysłami dotyczącymi opracowywania strategii w obszarze:
- Informacji:
- ulotki,
- rzetelne informacje dotyczące środków psychoaktywnych ( nie straszyć),
- spotkania z profesjonalistami,
- Edukacji:
- grupy wsparcia,
- ćwiczenia warsztatowe skoncentrowane na "sztuce odmawiania",
- trening asertywności,
- Alternatyw:
- teatr,
- kino,
- wycieczki,
- festyny,
- kółka zainteresowania - plastyka, muzyka, fotografika, sport,
- Wczesna interwencja:
- profesjonalny doradca,
- rówieśniczy doradca,
- grupa wsparcia,
- grupa dla młodzieży eksperymentującej ze środkami psychoaktywnymi.
Grupa warsztatowa skoncentrowana na środowisku rodziców wysunęła następujące propozycje inicjatyw:
- Akademia dla Rodziców:
- treningi komunikacji konstruktywnej
- grupa wsparcia dla rodziców
- grupa wsparcia dla rodziców, których dziecko przejawia zachowanie problemowe (pierwsze doświadczenia z piciem alkoholu bądź korzystanie ze środków psychoaktywnych)
- grupa edukacyjna dla rodziców
- Poradnia Rodzinna
- specjalistyczna pomoc psychologiczna, pedagogiczna, terapeutyczna
- poradnictwo
- konsultacje dla rodziców
- współpraca rodziców ze szkołą - warsztaty dla rodziców, które przygotowują do budowania relacji współpracy ze szkołą
Grupa warsztatowa skoncentrowana na środowisku nauczycieli i wychowawców została podzielona na 6 podgrup, które w oparciu o środowiskowy program profilaktyki konstruowały propozycje działań w ramach poszczególnych strategii: informacyjnej, edukacyjnej, alternatyw, wczesnej interwencji, zmian środowiska, zmian przepisów.
Na wstępie określono role, jakie podejmuje nauczyciel w kontakcie ze swoimi uczniami. Wymieniono tu role:
- dydaktyczną - przekazuje wiedzę o świecie, pomaga zrozumieć świat,
- wychowawczą - wspomaga rozwój i wychowanie ucznia i rodziny, pomaga budować stabilny i zdrowy system wartości,
- modelową - jest wzorcem zdrowych zachowań, postaw, stylu życia,
- instruktażową - jest trenerem umiejętności życiowych potrzebnych do zaspokojenia potrzeb życiowych.
Ważne jest by nauczyciele dobrze spełniali swoje role zawodowe w oparciu o następujące zasoby:
- wiedzę na temat profilaktyki zachowań problemowych,
- umiejętności identyfikacji koncepcji >wychowania i profilaktyki funkcjonującej w środowisku szkolnym,
- osobiste i profesjonalne atuty i ograniczenia
- w swoich działaniach wychowawczych,
- doskonalenie umiejętności działania wychowawczego i profilaktycznego,
- doskonalenie umiejętności oceny stopnia funkcjonalności i dysfunkcjonalności uczniów,
- pomoc w wypracowaniu jednoznacznych procedur interwencji profilaktycznej,
- umiejętności zbudowania wewnątrzszkolnej sieci wsparcia w pokonaniu trudności wychowawczych i profilaktycznych,
- rozwijanie umiejętności międzyszkolnej integracji działań wychowawczych i profilaktycznych,
- poznali możliwość i ograniczenia lokalnej infrastruktury profilaktycznej.
Uczestnicy skonstruowali następujące zadania:
- W obszarze informacji:
- nabywanie wiedzy o uzależnieniach i dzielenie się nią,
- wymiana informacji na temat zachowań dysfunkcyjnych,
- szkolenia i rady pedagogiczne poświęcone uzależnieniom,
- własna praca z mediami w celu pozyskiwania wiedzy- Internet, filmy edukacyjne, czasopisma, książki,
- spotkania ze specjalistami z zakresu uzależnienia,
- stworzenie banku informacji o uzależnieniach.
- W obszarze edukacji:
- ćwiczenie umiejętności interpersonalnych, komunikowania się
- wymiana doświadczeń z innymi szkołami
- współpraca z lokalnymi specjalistami w sprawie warsztatów i szkoleń
- W obszarze alternatyw:
- kino, książka,
- zakupy,
- spacer,
- basen,
- słuchanie muzyki,
- rozmowa,
- W obszarze wczesnej interwencji:
- rozpoznanie problemu,
- nauczycielska grupa wsparcia,
- kontakt ze specjalistą,
- przedstawienie problemu na radzie pedagogicznej i efekcie podjętych działań.
- W obszarze zmian środowiska:
- zdobycie informacji o miejscach w których uczeń może spędzać wolny czas,
- współpraca z instytucjami- Policja, Straż Miejska, Przychodnia Zdrowia Psychicznego, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
- W obszarze zmiany przepisów:
- zmiany w statucie szkoły,
- petycje, prośby, spostrzeżenia kierowane do lokalnych władz.
Lp.
|
Konferencja
|
Temat
|
Czas realizacji
|
Realizatorzy
|
---|---|---|---|---|
1
|
II Lokalne Forum Profilaktyki | Prezentacja Środowiskowego Programu Profilaktyki, przedstawienie harmonogramu wdrażania ŚPP | 1 kwietnia 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
2
|
Międzyszkolne Forum Profilaktyki dla dyrektorów i nauczycieli Szkół Podstawowych, Gimnazjów i Szkół Ponadgimnazjalnych | Rola nauczycieli i wychowawców we wdrażaniu ŚPP | kwiecień - maj 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
3
|
Konferencja dla pedagogów, i psychologów placówek oświatowych | Rola pedagogów i psychologów szkolnych we wdrażaniu ŚPP | maj - czerwiec 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
4
|
Konferencja dla lokalnych specjalistów z zakresu profilaktyki (organizacje pozarządowe, instytucje) | Zadania lokalnych specjalistów z zakresu profilaktyki w realizacji ŚPP | maj - czerwiec 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
5
|
Międzyszkolne konferencje Rodziców | Zapotrzebowanie na profilaktykę w środowisku rodziców | wrzesień 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
6
|
Konferencja dla pracowników Służby Zdrowia | Współdziałanie pracowników Służby Zdrowia z realizatorami ŚPP | wrzesień 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
7
|
Konferencja dla pracowników Policji i Straży Miejskiej | Zadania Policji i Straży Miejskiej w realizacji ŚPP | wrzesień 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
8
|
Konferencja dla pracowników socjalnych i kuratorów sądowych | Miejsce pracowników socjalnych i kuratorów sadowych w systemie profilaktyki środowiskowej | październik 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
9
|
Konferencja dla pracowników miejskich instytucji kulturalno - oświatowych | Znaczenie placówek kulturalno - oświatowych w systemie profilaktyki środowiskowej | październik 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
10
|
Konferencja dla organizacji, i stowarzyszeń pozarządowych działających na rzecz dzieci i młodzieży | Zadania organizacji pozarządowych, w systemie profilaktyki środowiskowej | listopad 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |
11
|
Konferencja podsumowująca | Rola lokalnych władz w tworzeniu warunków skutecznej profilaktyki środowiskowej, przedstawienie projektu programu profilaktyki środowiskowej | listopad 2005 | MOPS, E. Jonek, M. Simm |